Singularity (Teknolojik Tekillik) Nedir?

Singularity konusuna geçmeden önce bir düşünelim 10 yıl önce hayatımızda akıllı telefonlar yoktu, ilk kişisel bilgisayarların 40 yıl önce ortaya çıkmasına rağmen 20 yıl önce bilgisayarlar toplumda kullanılan bir araç değildi.

Bugün hepimiz akıllı cihazlarımıza tüm sevdiklerimizden daha uzun süre vakit ayırıyor, fırsat buldukça internetten uzak kalmamaya çalışıyoruz. Fakat teknolojinin hayatlarımızı ele geçirdiği, her geçen gün hayatlarımızın içine biraz daha sızdığı günümüz koşullarında bu gidişatın sonunda bizi olumsuz durumlar bekliyor olabilir mi?

Bu sorunun cevabını Raymond Kurzweil vermiş ve aynen şöyle özetlemiş:

 Teknoloji artık araçlar yapmanın ötesine geçiyor; bu, önceki inovasyon araçlarını kullanarak daha güçlü bir teknoloji yaratma sürecidir.

Raymond Kurzweil

Larry Page tarafından “Google Yapay Zeka Gelişimi” birimini yönlendiren kişi olarak tanımlanan, Raymond Kurzweil, Dünyanın önde gelen mucit, düşünür ve futuristlerinden biri, 30 yıllık süre içinde yaptığı tahminlerin doğruluk yüzdesi 96 ila 98 arasında tutarlı. Ray’e göre teknolojinin her zamankinden daha hızlı geliştiğini hayatlarımızda hissediyoruz ve gerçektende öyle.

Dilerseniz daha önce yaptığı tahminlere Ray Kurzweil’in son 25 Yılda Yaptığı ve Haklı Çıktığı Tahminler yazımdan ulaşabilirsiniz.

Bazılarımız elbette biliyordur ancak bilmeyenler için Ray Kurzweil’in en önemli çalışmalarından biri “Singularity” yani teknolojik tekillik üzerine. Bununla ilgili “Singularity is Near” isimli kitabında görüşlerini sunmuş ben de edindiğim bilgiler doğrultusunda toparlamaya çalıştım.

Singularity (Teknolojik Tekillik) Ne Demek?

“Singularity” terimini ilk olarak “değişime neden olan teknolojik ilerlemeler” bağlamında 1950’li yıllarda John von Neumann kullanmıştır.

Neuman Singularity’i

İnsan yaşam biçimindeki değişimler ve teknolojik ilerlemenin gittikçe hızlanması, insan ırkının tarihinde kökten bir değişiklik yaşatacak ve bir tür “tekillik” ortaya çıkacak. Bu noktadan sonra “bildiğimiz” insan hayatı devam edemeyecek.

şeklinde ifade ediyor.

Günümüzde Stephen Hawking gibi bilim adamları ve Elon Musk gibi düşünce liderleri de bunu sık sık tekrarlıyor, pek çok panelde bu konu ele alınıyor.

Ray, gelecekte yapay zekanın insan zekasının ötesine geçerek, medeniyeti ve insan doğasını radikal bir biçimde değiştireceğine dair bir hipotez ortaya sürmüştür.

Singularity Teorisi Bize Ne Diyor?

“Teknolojik tekillik” ya da “Singularity” teorisine göre yapay süper zekanın keşfi teknolojik büyümeyi çok ani bir şekilde tetikleyecektir.  Böylece de insan medeniyetinde akıl almaz değişimlerle sonuçlanacaktır.

Hipoteze göre, yükseltilebilir bir zeka aracı (yazılım temelli yapay genel zeka kullanan bir bilgisayar gibi), sürekli bir gelişim döngüsüne girerek kendini geliştirecek, gittikçe bir öncekinden çok daha hızlı, çok daha akıllı bir nesil yetişecek, bunun sonucunda bir bilgi patlaması yaşanacak ve niteliği gereği tüm insan zekasını aşan güçlü bir üst bilgelik ile sonuçlanacak.

Ne diyordu Raymond Kurzweil: “Teknoloji artık araçlar yapmanın ötesine geçiyor; bu önceki inovasyon araçlarını kullanarak daha güçlü bir teknoloji yaratma sürecidir.”

Burada kilit nokta bir öncekini kullanarak daha güçlü bir teknoloji yaratma… Buna örnek olarak; ilk bilgisayarların kağıtla tasarlanmasını ve insan eliyle toplanmasını veriyor ve ekliyor. Bugün yeni ortaya çıkacak bilgisayarların her biri, yeni nesil tasarımın birçok ayrıntısını içeren başka bilgisayarlarla tasarlanıyor ve insan müdahalesi çok sınırlı olan fabrikalarda üretiliyorlar.

Bu hızlanma tıpkı hız, verimlilik, fiyat/performans ve genel güç  gibi teknolojinin “getiri”lerinde ölçülebilir olacak, ki bu da katlanarak gelişecek.

Teknoloji daha efektif duruma geldikçe popülerliği artacak ve daha fazla insanın ilgisini çekecek bu döngüde yapılan yatırımlar ve bütçeler arttırılacak, daha yetenekli personellerin istihdamı söz konusu olacak…

Yeni kaynakların oluşturduğu bu dalga ise üstel büyümenin ikinci dalgasını başlatacak.

Singularity Temalı Filmler

Bilimkurgu filmlerinde sık sık karşımıza çıkan bu ve bunun gibi durumlardan sonra elbette aslında çok da yabancı olmadığımız bir konu “singularity” ve bunun hakkında konuşmak da bir paradoksu beraberinde getiriyor, çünkü bugünün dünyasıyla tam anlamıyla hayal edilebilir bir durum değil bizler için.

Yine de yüzlerce bilimkurgu yazarının bu konuyla ilgili yaratıcı süreçlerini etkiledi, konuyla ilgili içerikler gün geçtikçe artıyor.

Singularity temalı fimlerden örnek vermek gerekirse ilk akla gelenler olarak aşağıdakileri sıralayabilirim.

Her (2013)

Ex Machina (2014)

Artificial Intelligence: AI (2001)

I, Robot (2004)