Pratik rehber-Freelance Çalışma nedir? Nasıl Freelancer Olunur? Hangi Sitelere Kayıt Olunmalı?

“Ben Freelance çalışıyorum” ifadesi, bugünlerde birisine ne iş yaptığı sorulduğunda çokça kullanılıyor. Freelance çalışma hayatına geçen kişi (Türkçeleştirmek nedense çok garip geliyor ama “Serbest çalışma” denilebilir sanırım) normal 9 – 5 işini bırakan bir arkadaşınız, bir meslektaşınız veya hatta ailenizden biri olabilir. Özellikle pandemi sonrası dönemde pek çok kurumsal firma uzaktan çalışmayı benimsedi. Hatta bazı kurumlarca pandemi sonrasında da uzaktan çalışmanın devam ettirilmesi planlanıyor. Bu sayede büyük çoğunluğun freelancer olmaya uygun olup olmadığı konusunda bireysel farkındalığı da arttı.

Aslında freelance çalışma ile ilgili insanların zihninde ani değişim ortaya çıkaran birçok neden var ve bu da onları freelancer olmaya yöneltiyor.

• Etrafımızdaki arkadaş, meslektaş ya da aile üyelerimiz neden freelancer oluyorlar?
• Freelancer olanlar işsiz kalırlarsa uzun süre dayanabilirler mi?
• Bu “Freelancer”lar tam olarak ne yapıyor?

İşte tüm sorularınızı cevaplayacak kapsamlı bir rehber.

“Freelancing” veya “Freelance Çalışma” Nedir?

“Freelancing” veya “Freelance çalışma” bir kuruluş tarafından istihdam edilmek yerine, kişinin becerilerini ve deneyimlerini bir dizi müşteriye hizmet sağlamak için kullandığı sözleşmeye (bazen sadece söze) dayalı bir meslektir. Basitçe ifade etmek gerekirse, freelance çalışma becerilerinizi, eğitiminizi ve deneyimlerinizi “tek bir işverene bağlı kalmadan, çeşitli görevleri gerçekleştirmek için kullanmak” anlamına gelir.

Bu çalışma modeli ya da meslek tipinde üstlenebileceğiniz işlerin veya görevlerin sayısı, yalnızca bunları müşterilerinizin gerektirdiği şekilde gerçekleştirme yeteneğinize bağlıdır. Freelancing genellikle evden çalışmanıza izin veren işleri içerir. Ancak freelance çalışma mantığını sadece evden çalıştığınız bir iş olarak değerlendirmek çok doğru bir yaklaşım değildir.

• Öncelikle Freelance (serbest) çalışma her zaman evden çalıştığınız anlamına gelmez. İşin niteliğine ve müşterinin gereksinimlerine bağlı olarak, müşterinizin ofisinde çalışmanız da gerekebilir.
• Freelance çalışma sadece evde çalışma şeklinde de düşünülmemelidir. Ev merkezli bir iş, siz ve size maaş ödeyen tek bir işveren arasındaki bir anlaşmayı içerir, ama aslında freelance çalışma mantığında bu yoktur. Asıl anahtar kelime birden fazla müşteriye hizmetlerinizi sunmanızdır.

Şunu belirtmek gerekir ki birçok freelancerın yaptığı işlerin çoğu, ofiste bulunmak zorunda kalmadan internet üzerinden yapılabilir.

Freelancer Kimdir? Nasıl Freelancer Olunur?

Freelancer, hizmetlerini zaman ve mekana bağlı kalmadan müşterilerine sunarak para kazanan kişidir. Bu hizmetler kişinin becerileriyle ilgilidir ve yalnızca işletmelere sunulması gerekmez.

Freelancer olan kişiler geleneksel yaklaşımlarla ya da belirli bir takım platformlar vasıtasıyla iş fırsatları yakalayarak kendi kazançlarını elde ederler. 

Düşündüğümde benim aklıma ilk gelen alanlar web tasarımı, yazılım projeleri, reklam faaliyetleri, eğitmenlik, danışmanlık oluyor. Tabi bu aslında devasa bir liste… Peki gelelim aklımızda canlanan sorulara:

• Freelance çalışma kariyer için iyi bir seçim mi? 
• Freelancer olarak bir yere bağlı olarak elde ettiğiniz hayat standardını yakalayabilir misiniz? 
• Freelance işlere nasıl başlanır?

Kariyer Olarak “Freelance Çalışma“

Özellikle internet çağının başlaması ve şuan aktif olarak iş hayatında olan Y ve Z kuşakları birlikte yeni bir konseptin ortaya çıkmasına yol açtı. Özellikle teknolojiye kolay adapte olan birden fazla işi yapabilme yetenekleri yüksek olan z kuşağı için bulunmaz bir nimet.

Esnek ekonomide, tek bir işveren için tam zamanlı çalışmak ve karşılığında sabit bir maaş almak yerine, bir kişi birden çok müşteri için kendi şartlarında ve işinin hak ettiğini düşündüğü bir fiyatla çalışır.

Freelancerlık pek çok kişiye göre cazip bir “meslektir.” Hizmet sektörü çalışanı olmanın neredeyse tüm zorluklarını ortadan kaldırır. 

Upwork’ün yayınladığı “Freelance Forward Economics Report”ta pandemi gibi belirsiz bir dönemde bile geçen yılın herhangi bir zamanında freelance çalışma oranının %35’ten %36’ya yükseldiği belirtiliyor.

Bu, ekonomiye yaklaşık 1,2 trilyon dolar katkıda bulunan freelance çalışmanın zor ekonomik zamanlara uyum sağlamada önemli bir bileşen olduğunu göstermektedir. Freelance çalışma, ekonominin önemli bir parçasıdır ve zorlu ekonomik zamanlara uyum sağlamada önemli bir role sahiptir.

Tam Zamanlı Çalışma vs. Freelance Çalışma

Normal bir iş, bize belirlenen zamanda ödenen bir iş garantisi sağlar. Burada takip edilmesi gereken bir rutin vardır. İş arkadaşları ve ast-üst ilişkilerini yönetmek oldukça önemlidir. İş hayatının her günü aynı farklıdır bu nedenle zaman zaman problemler yaşanır. Tam zamanlı çalışmada uymanız gereken kılık kıyafet kuralları, bürokratik işlemleri ve eğer esnek çalışma benimsenen bir kurum değilse giriş çıkış saatleri söz konusudur. Günlük ya da haftalık olarak üstlerinizi attığınız her adımdan haberdar etmeli ve gerekli raporlamaları yapmalısınız. Bunun karşılığında ise her ay aynı zamanda ödenen bir maaş, ulaşım imkanları, sigorta, zamlar, yıllık izinler, özel sağlık sigortası ve maaş artışları gibi garantili avantajlar sunar.

Eğer belirsizliklerden hoşlanmıyorsanız ve kariyer hayatınızda daha garantici bir bakış açınız varsa freelance çalışmanın size uygun olmayacaktır.

Freelance çalışmaya karar verirseniz, tam zamanlı çalışmadaki bir düzene bağlanmış garantili olan tüm avantajlarınızı kaybedersiniz. Sürekli aynı sayıda müşteriniz olmayacağı için gelirinizde de dalgalanmalar olacaktır. Ayrıca, sağlık, vergilendirme, sigorta gibi diğer finansal konularla yakından ilgilenmelisiniz.

• Freelance çalışmada iş-yaşam dengesi çok önemlidir. Kişisel yaşamınızı ve işinizi nasıl disipline edeceğinizi bilmiyorsanız, freelance çalışma 9’dan 5’e normal bir işe göre daha zor hale gelir.

• Freelancer kendi tatilinden, hastalık günlerinden ve tatillerinden sorumludur. Finansal durumunu ve zamanını iyi yönetebilmesi freelancer için bir zorunluluktur.

• Birebir ilişkiler geliştirdiğiniz için bazı müşterilerle başa çıkmak son derece zor olabilir. Özellikle talimatları doğru anlatmayan ve bilgilerini paylaşmak istemeyen müşteriler kabusunuz olabilir.

Her mesleğin artıları ve eksileri vardır. Sağlıklı bir temel oluşturmak için kendi artı ve eksilerinizi doğru şekilde değerlendirip karar vermek sizin elinizde. Freelance çalışmanın sizin için faydalı olabileceğini düşünüyorsanız dezavantajların önemi yok.

Nasıl Freelancer olursunuz? Hangi Platformlara Kayıt Olabilirsiniz?

Freelancer olmak yeni başlayanlar açısından zor görünebilir. Nasıl başlayacağınıza dair farklı bakış açıları sizi bunaltmış olabilir. Freelance çalışmak internet üzerinden bir şey sipariş etmek kadar kolay bir süreç. Bu tarz işleri yayınlayan bazı büyük platformlar var ve sizler de bu siteleri ziyaret ederek ve hızlıca profilinizi oluşturabilirsiniz. 

Bu gibi platformlarda “gig” adı verilen bir terim var. Aslında bu kelime müzik sektöründen geliyor ve konser anlamını taşıyor ancak bu gibi freelance iş platformlarında “gig” kısa süreli iş anlamına geliyor.

Freelance Çalışmaya Başlamak için Adım Adım Pratik Rehber

Adım 1: Freelance Çalışmanın Size Uygun Olup Olmadığına Karar Verin

Hepimizin zihinlerinde sıkça kendi işini kurma fikri yer eder. Kendi kendinizin patronu olma fikri oldukça baştan çıkarıcı. Kim kendi şartlarına göre çalışmaktan hoşlanmaz ki? Hiç kimse! Yine de freelance bir kariyer için uygun olup olmadığınızı kendinize sormalısınız.

Adım 2: Sunacağınız Hizmet Hakkında Araştırma Yapın

Çevrimdışı hizmetler gibi, çevrimiçi pazar yeri de geniş bir fırsat yelpazesine sahiptir. Yeni başlayan biri olarak, birini seçmekte zorlanabilirsiniz.

Geçmiş iş deneyiminizi, tutkunuzu ve becerilerinizi değerlendirerek hangi rotanın sizin için en iyi olduğunu bulmalısınız. Kendi durumunuzda net bir genel bakış elde etmek, en iyi donanıma sahip olduğunuz hizmeti sunmanıza yardımcı olacaktır.

Adım 3: Kârlı Bir Niş Belirleyin

Niş bulmak önemli çünkü milyonlarca kişi benzer hizmetler sunuyor. Hedef pazarınızı ve sunduğunuz hizmeti spesifikleştirin. Örneğin, yeni başlayan bilişim firmaları için metin yazarlığı gibi belirli bir alan hedefleyin.

Adım 4: Bulduğunuz Alanla İlgili Bilgilerinizi Arttırın ve Sertifikalandırın

Öncelikle 2. Adımda bahsettiğim hizmet sunulan alanla ilgili aynı alanda iş yapan kişilerin ne gibi sertifika ve yetkinliklere sahip olduklarını öğrenin. Yetkinliğinizi artırmak için sizi rakiplerinizden ayırabilecek saygın programlara kaydolun. Sertifikalar, gerekli eğitimi aldığınızı kanıtlamak için iyi olacaktır. Bu sayede en popüler freelancerların hangi yetkinliklere sahip olduğunu öğrenerek kendinizi geliştirebilirsiniz.

Adım 5: Bir Platform Seçin

Türkiye’de ve yurtdışında freelance çalışma imkanı sunan birçok platform bulunmaktadır. Ancak, stratejik ve akıllı bir karar vermek için kayıt olmak istediğiniz platformları incelemelisiniz. Bu platformlar gelir beklentinizi ve hizmet verebileceğiniz alanları karşılayan işleri içerirler. Örneğin, Türkiye’deki bazı başlangıç noktaları Bionluk, Pariyer ve Uzmankirala iken yabancı platformlar arasında Fiverr, Freelancer, Upwork, PeoplePerHour, Guru, Truelancer, Flex Jobs ve FreeUp bulunmaktadır.

Hızlı bir Google araması yapıp yorumları inceledikten sonra ikinci bakmanız gereken yer hizmet şartları olmalıdır. Her freelance platformunda, müşteri ve freelancer çalışma ilişkilerini ve çalışma şartlarını şart koşan bazı politikalar yer alır. Kaydolmadan önce, şartların uygun olduğundan ve gereklilikleri anladığınızdan emin olun.

Kendinizi yalnızca freelance çalışma platformları ile sınırlamayın, sosyal medyadan yararlanın. LinkedIn, Facebook ve Twitter hesaplarıyla potansiyel müşterilerle kolayca bağlantı kurabilirsiniz. 

İşin püf noktası, bu sitelerdeki profilinizin sunduğunuz hizmetleri yansıtmasını sağlamaktır.

Adım 6: Profil Oluşturun

Bir platform (veya birden fazla) belirledikten sonra, bir sonraki adım kaydolmak ve bir profil oluşturmaktır. Profiliniz bir müşteriye kim olduğunuz ve neler sunabileceğiniz hakkında ilk izlenimi verir. Bu nedenle, sunduğunuz tüm hizmetleri yansıttığından emin olun. Sitelerin bir çoğunda karakter sınırlaması olduğu için kendinizi az ve öz olarak ifade etmelisiniz.

Profilinizde deneyiminizi, eğitiminizi, becerilerinizi ve uzmanlık alanınızı ifade edin. Nişinizde neden en iyi seçim olduğunuz konusunda net olun. Profilinizin, sunabileceklerinizin doğru bir temsili olmasına izin verin.

Önemli nokta: Olumlu izlenim verecek gülümseyen bir fotoğraf koyduğunuzdan emin olun 🙂

Adım 7: Portfolyonuzu Oluşturun

Yazılı ya da görsel olarak portfolyonuzu oluşturabilirsiniz. Nişinizdeki trend konuları arayıp en az 300 kelimelik birkaç yazı yazarak bir portfolyo oluşturabilirsiniz.

Adım 8: Hizmetlerinizin Fiyatlarını Belirleyin ve “Gig”lerinizi Paylaşın

Aldığınız ücretler genellikle deneyim seviyenizi ve sunduğunuz hizmetin kalitesini yansıtır. Dolayısıyla, kendi fiyatlandırma politikanızı belirlemek size kalmıştır.

Başkalarının ücretlerini kopyalamak zorunda değilsiniz, ancak nişinizdeki hizmetlerin maliyeti hakkında bir fikir edinmek için diğer freelance çalışanların fiyatlarını inceleyebilirsiniz.

Fiyatlandırma politikanızı belirledikten sonra, yapmanız gereken bu hizmetleri paketleyip profilinizde paylaşmaktır.

Adım 9: Ödeme Seçeneğinizi Ayarlayın

Yaptığınız işlerin karşılığını alabilmeniz için ödeme seçeneklerini ayarlamak önemlidir. Bu noktada eğer yurtdışı platformlarını tercih ediyorsanız kullandığınız üçüncü parti aracının veya bankanızın da transferler için komisyon alacağını unutmayın.

Freelance Çalışma için Hangi Platformlara Kayıt Olmalısınız?

Tüm freelancer platformları hizmet almak ve hizmet vermek isteyenleri buluşturan bir pazaryeri mantığında işler. Ve pek tabi belirli sınırlar olsa da serbest piyasa mantığında olduğunu da söylemek mümkün. Yabancı diliniz varsa daha fazla iş olanağına ve müşteriye ulaşabilirsiniz. Özellikle döviz kurlarının ülkemizde en üst seviyeye geldiği bu günlerde evinizden döviz olarak gelir elde etmek istediğinizde kesinlikle denemeniz gereken bir iş modeli olduğunu söylemeliyim.

İşte size freelancer olmak için deneyebileceğiniz birkaç site ve derlediğim kısa bilgiler:

Önce Türkiye’den başlayalım:

BiOnluk

Bionluk; freelancer iş yapmak isteyenler ile iş yaptırmak isteyenleri buluşturan iş yaptırma sitesidir. Bu sitede farklı bütçelerdeki işverenler birçok freelancer bulacaktır. Aynı şekilde freelancerlar da kendi alanlarında doğru teklif vererek birçok müşteri bulabilir. Öne çıkan özellikler; Türkçe ve Türkiye’de bir platform, arayüzünü kolay, kullanımı pratik. Özellikle yaratıcı alanlarda hizmet veren freelancerları barındırıyor olması bir başka özelliği. Freelancer üyeliğini bir defalık 19.90 TL gibi bir ücret karşılığı gerçekleştirip bundan sonra bir daha hiçbir ücret ödemeden freelance işler arasında surf yapmaya başlayabilirsiniz. Ödemeyi 5 iş günü içinde yapması çok güzel. Ama her güzel şeyin bir bedeli olduğu gibi bunda da sizin aldığınız her iş üzerinden %20 oranında bir komisyon kesintisi var.

Pariyer

Pariyer İşkur onaylı ilk ve tek platform. Bu nedenle kanunlar gereği iş arayandan ücret almaları mümkün değil. İş arayanlar için Pariyer.com’a üyelik ücretsizdir. Müşterilerin her bütçeye uygun freelancer bulacağı bu sitede freelancer çalışmak isteyenler de kendi alanlarında doğru teklifler paylaşabilirler. Üyeler, tek bir üye hesabı üzerinden eş zamanlı olarak birden fazla hizmet alanı paylaşabilirler.

Özellikle İngilizce biliyorsanız freelance çalışma konusunda seçenekleriniz de artıyor. En popüler örnekleri aşağıda listeliyorum:

Fiverr

Fiverr, ilk kurulduğunda sadece $5’lik işleri kapsıyordu. İsminden anlaşılan, Türkçeleştirildiğinde “beşlik” anlamına gelen bir yapıdaydı. Ancak zamanla evrim geçirerek bu yapısını değiştirdi. Fiverr, hızlı ve küçük bütçeli işler için daha uygundur. Yine de “gig”lerin hepsi $5 dolar seviyesinden başlıyor ve bionluk gibi Fiverr’da da %20’lik bir komisyon oranı var. Bazen ise 5 dolar seviyesinde bir iş yapmanıza rağmen müşterinizin işinizden çok memnun kalması ve yüksek bir “tip” vermesi sonucu çok daha fazlasını kazanabilirsiniz.

Upwork ve benzeri sitelerin rakibi olmasına rağmen iş modeli olarak Upwork benzeri sitelerden biraz daha farklıdır. Normalde Upwork’ü kullanmayacağınız farklı türdeki projelerde çok daha uygundur. Fiverr’da logo tasarımından çim biçmeye kadar her türlü iş bulabilirsiniz. 

Upwork

Upwork internette freelance işlerin yayınlandığı en büyük pazar yerlerinden biridir. Upwork, kazancınızın yüzdesi (%10 – 20) olarak bir hizmet ücreti alır. Bu, her müşteriyle yaptığınız faturalandırmalarınıza göre değişen bir ücrettir. Platformun geniş bir “gig” yelpazesi var. Sosyal medya yönetiminden web tasarımına ve daha fazlasına kadar yüzlerce iş kategorisi bulabilirsiniz. Müşteriniz işinizden memnun kalırsa, tam zamanlı bir iş imkanı bile bulabilirsiniz. Ancak, Fiverr’ın aksine Upwork daha profesyonel ve iş dünyası odaklı freelance işler sunar.

Müşterinizle yaptığınız tüm iş ve sözleşmelerde aşağıdaki komisyon oranlarını uyguluyor:

• İlk 500 $ için % 20,
• 500,01 $ ile 10.000 $ arasındaki toplam faturalandırmalar için % 10
• 10.000 $ ‘ı aşan toplam faturalandırmalar için% 5,

Örneğin, yeni bir müşteriyle bir iş için 1.000$ ‘lık bir fiyatı kabul ediyorsanız, İlk 500 ABD doları için % 20 ve kalan 500 ABD doları için % 10 faturalandırılırsınız.

Konuyla ilgili bu sayfayı ziyaret edebilirsiniz. 

Freelancer

Freelancer platformu veri girişi, ürün tedariği, satış ve pazarlama, insan kaynakları, içerik yazma, muhasebe çevirisi vb. işler sağlar. Freelancer’a kayıt olduktan ve giriş yaptıktan sonra, üyelik ücretlerini ödemeden önce 6 adet ücretsiz iş alabilirsiniz. 

Zaman izleme, Freelancer iş modelinin temel dayanağıdır. Omzunuzun üzerinden bakan bir patron gibi işinizi izleyen masaüstü uygulamasıyla dakika dakika hesap yapan bir platforma hazır olun. Sabit bir fiyat yerine saatlik ödeme seçeneği de oldukça cazip gelebilir.

Sabit fiyatlı projeler için ücret %10 veya $5 (hangisi daha yüksekse) ve saatlik projeler için % 10’dur. Hizmetler için ise %20 komisyon oranı bulunmaktadır.

Bu site, özellikle yeni başlayanlar için en iyi freelancer web sitelerinden biridir. Onboarding için özel bir danışman ekibine sahiptir. Ancak, hesabınızı kullanmayı bırakmaya karar verdiğinizde dikkatli olun. Çünkü pasif kesintileri korkunç olabiliyor.

PeoplePerHour

UK merkezli PeoplePerHour, Fiverr’a yakın bir iş modeline sahiptir.  Fiverr gibi, PeoplePerHour’da da herhangi bir alanda uzmanlaşma yoktur.  En büyük farkı ise güvenlik. Freelancerları inceliyor ve dolandırıcılıklara karşı koruyorlar bu, Fiverr’ın yapmadığı bir şey. Fiverr’in yapısını, kullanılabilirliğini ve fiyatlandırmasını seviyor ve daha az risk istiyorsanız, PeoplePerHour size göre.

Komisyon ve Ücretler:

• 250£ | 350$ | 300€ altı faturalandırma:% 20  (Vergiler hariç) Hizmet Ücreti
• 250£ | 350$ | 300€ ve 5.000£ | 7000$ | 6000€ arası faturalandırma: % 7,5 (Vergiler hariç) Hizmet Ücreti
• 5000£ | 7000$ | 6000€ üzerinde faturalandırma: % 3,5 (Vergiler hariç) Hizmet Ücreti
• Otomatik Ödeme veya Saat Başına Sözleşmeler kullanılarak yapılan minimum ödeme 6£ | 7€ | 10$  (Vergiler hariç) 
• Fatura başına minimum Hizmet Ücreti 2,5£ | 3€ | 3.5$  (Vergiler hariç) 

Guru

Guru, profesyonel hizmetleri vurgulayan bir networktür. Fiverr, logo tasarımından çim biçmeye kadar her şeyi sunarken Guru, tasarım çalışmaları da dahil olmak üzere temel olarak iş için gerekli olan hizmetlere bağlı kalır. Özellikleri aynı zamanda iş ihtiyaçları odaklıdır. Ücretsiz üyeliğe ek olarak, freelancerlar daha fazla teklif vermek ya da harici bir portföy sitesine bağlanmak için ücretli üyelikler de satın alabilirler. Ayda $ 11.95 ile $ 49,95 arasında değişen beş üyelik planından birini satın alabilirsiniz.

Ücretlendirmeler ve detaylı tablo  bu sayfadan görüntülenebilir.

Truelancer

Truelancer en yeni ve en ucuz Fiverr alternatiflerinden biridir. Bu, hem dünyanın farklı yerlerindeki yabancı freelance çalışanlar hem de tasarruf etmek isteyen işletmeler için oldukça avantajlı bir platform.

Truelancer, tüm Freelancerlardan bir Proje Ücreti alır. Ücret, Freelancer’ın profil üyelik türüne bağlıdır ve bir Proje için İşveren tarafından ödenen toplam tutardan düşülür. Freelancerlardan % 3 ila % 10 Proje Ücreti alınır.

Kategorideki diğer yazılarım için https://ideallyfree.com/kategori/faydali-bilgiler/ kategorisini inceleyebilirsiniz.